Piazza di Santa Croce, 16
Maak rechtsomkeer en wandel terug naar Piazza della Signoria. Net voor het plein en Palazzo Vecchio sla je rechts af Via della Ninna in. Aan het einde van die straat, op het kruispunt, ga je linksaf in Via dei Leoni en even verder rechts Borgo dei Greci in. Loop deze smalle straat door tot aan Piazza di Santa Croce.
Dit is de zevende stop: Santa Croce.
Piazza Santa Croce is na Piazza della Signoria het belangrijkste plein, ontmoetingsplaats en openluchtevenementenhal van Florence. Dit was de plek waar predikers zoals Bernardino van Siena urenlang de massa begeesterden met een mix van spirituele boodschappen over de gelijkheid van de mens, roddels over het lokale leven, politiek beladen uitspraken en veel, heel veel, sappige anekdotes.
Het plein diende daarnaast ook voor riddertoernooien, steekspelen, paardenraces en partijtjes calcio storico (of calcio Fiorentino), een oude Florentijnse versie van voetbal. Aan de rechterkant van het plein, op de benedenverdieping van het gebouw met de vele muurschilderingen (Palazzo dell’ Antella) bevindt zich een marmeren cirkelvormig plakkaat. Dit plakkaat herdenkt 10 februari 1565, maar dient vooral om de middenlijn van het speelveld aan te geven. Aan de overkant bevindt zich trouwens een gelijkaardige, wat donkerdere versie.
De Santa Croce-kerk aan de oostkant van het plein is qua grootte de tweede kerk van Florence. De bouw ervan begon in 1294 en de bouwmeester was Arnolfo di Cambio, de man die in dezelfde periode ook de plannen tekende voor de kathedraal en het Palazzo Vecchio, en die dus als geen ander de skyline van Florence heeft bepaald. In 1442 was de kerk zo goed als afgewerkt. Alleen de gevel moest nog bekleed worden, een werk dat pas in de 19de eeuw werd voltooid, waarschijnlijk gebaseerd op een oud ontwerp.
Santa Croce is de kerk van de franciscanen, monniken die nederigheid, soberheid en een ascetische levensstijl hoog in het vaandel dragen, maar voor de bouw van Santa Croce gedroegen ze zich even ambitieus, competitief en hoogmoedig als alle andere Florentijnen uit die tijd. Want hun kerk, zo stipuleerden ze, moest groter en imposanter worden dan die van hun concurrenten aan de andere kant van de stad, de dominicanenkerk Santa Maria Novella.
Dezelfde paradoxale houding is ook te merken in het interieur van de kerk. De franciscanenmonniken moesten bedelen voor hun bestaan, terwijl hun kerk misschien wel de meest rijkelijk gedecoreerde is van heel Florence. Ga naar binnen en geef je ogen de kost. Bewonder de kunstwerken van grootmeesters als Giotto en Donatello, neem een kijkje in de Pazzi-kapel ontworpen door Brunelleschi of Michelozzo, maar ga ook op zoek naar de grafmonumenten van Florentijnse beroemdheden, zoals Michelangelo, Machiavelli, Leonardo Bruni (een van de eerste humanisten), de wetenschapper Galileo Galilei, de schrijver Dante Alighieri, beeldhouwer Lorenzo Ghiberti en de operacomponist Gioachino Rossini.
In de Cappella Bardi, links in de dwarsbeuk, zie je een door Donatello vervaardigd houten kruisbeeld hangen waarover zijn goede vriend Brunelleschi zei dat hij ‘een boer op het kruis had geplaatst’. Volgens het verhaal in Vasari’s Vite, een collectie biografieën van Italiaanse kunstenaars, reageerde Donatello geërgerd op die onverwachte kritiek en antwoordde hem: ‘Als je het zo goed weet, neem wat hout en maak er zelf maar een.’ Brunelleschi nam de uitdaging aan en toog aan het werk. Benieuwd wat Brunelleschi ervan gemaakt heeft? Straks komen we in Santa Maria Novella en kun je zelf beoordelen wie van beiden het er het best vanaf heeft gebracht.
